မ့ၢ်ဘံးထိရံယါကွီၢ်ဘျီၣ်အသနူမၤတၢ်ဒ်လဲၣ်

မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢကနၢ်ပၢၢ်၀ဲဘံးထိရံယါဘျီၣ်ဒိၣ်အမၤတၢ်ဒ်လဲၣ်ဒီးကဘၣ်မၤတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢအတၢ်ဃုထၢအပူၤဒ်လဲၣ်လၢကဒုးကဲထီၣ်ကဲထီနတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲဘံးထိရံယါ (Victoria)အပူၤအံၤနဃုထၢထီၣ်ပှၤဒိးဃုထၢထီၣ်အသးလၢထံဖိကီၢ်ဖိတၢ်ဘၣ်သးအဖီခိၣ်ဆူဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤလၢကကဲထီၣ်နခၢၣ်စးဒီးကကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လၢနခၢၣ်စးဖဲ လွံၢ်နံၣ်တဘျီထီဘိအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်အံၤညီနုၢ်မ့ၢ်၀ဲ-ဘၣ်ဆၣ်တမ့ၢ်ထီဘိဘၣ်-ထံဂ့ၢ်ကီၢ်၀ီအပၤတံၤကရၢဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ထံဂ့ၢ်ကီၢ်၀ီပၤတံၤတဖၣ်ကဲထီၣ်၀ဲဘံးထိရံယါပဒိၣ် (Victorian Government) သ့ဖဲပှၤနီၣ်ဂံၢ်အအါကတၢၢ်အ၀ဲသ့ၣ်အပှၤဒိးဃုထၢအသး(အစှၤကတၢၢ် ၄၅ ဂၤ)န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤအခါန့ၣ်လီၤ. ပၤတံၤအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖုလၢအဒုးကဲထီၣ်ပဒိၣ်တဖုမ့ၢ်တသ့၀ဲဘၣ်န့ၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ပှၤလၢအအိၣ်ထီဒါတၢ် (Opposition) န့ၣ်လီၤ. ပၤတံၤတဖုလၢတအိၣ်ဒီးပှၤအနီၣ်ဂံၢ်အအါကတၢၢ်တဖုန့ၣ်ဒုးကဲထီၣ်ပဒိၣ်တဖုသ့ဖဲအမ့ၢ်မၤတံၤမၤသကိးလၢပှၤအနီၣ်ဂံၢ်လၢလီၣ်ဒီးပၤတံၤအဖုအဂၤတဖၣ်ဒီးပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်အိၣ်ဒီးအနီၣ်ဂံၢ်လၢအအါန့ၣ်လီၤ,

ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်လၢတဘၣ်ဃးဒီးပၤတံၤနီတဖုတဖၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ

ပှၤလၢအတသန့ၤအသးလၢပှၤနီတဖုဘၣ်န့ၣ်လီၤ.ပှၤလၢတဒိးသန့ၤအသးလၢ

ပှၤနီတဖုတဖၣ်ဒီးပၤတံၤအဖုလၢအဆံးအဖုကရၢဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢအ၀ဲသ့ၣ်ဒီးတနုၥ်ပၣ်ဃုၥ်ဆူပဒိၣ်မ့တမ့ၢ်ပှၤလၢအအိၣ်ထီဒါတၢ်တဖုအအိၣ်တဖၣ်, တဘျီတခီၣ်တၢ်ကိးအ၀ဲသ့ၣ်လၢ ပှၤလၢတဒိးပၢအသးလၢပှၤနီတဖုအအိၣ် (Crossbench) န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢအဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်တဖၣ်တၢ်ကိးအ၀ဲသ့ၣ်လၢ ဘျီၣ်ဒိၣ်ဟံၣ်လၥ်ကရၢဖိ Legislative Assembly (MLA) မ့တမ့ၢ်ဘျီၣ်ဒိၣ်ဟံၣ်ထးအကရၢဖိတဖၣ်(Members of the Legislative Council) (MLC) န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်ကဲခၢၣ်စး၀ဲဒၣ်ကီၢ်ရ့ၣ်လီၤလီၤဆီဆီမ့တမ့ၢ်"တၢ်ဃုထၢအလီၢ်က၀ီၤ"လၢအအိၣ်လၢတၢ်ထုးထီၣ်ပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီကရၢအပူၤမ့တမ့ၢ်ဟီၣ်က၀ီၤဒိၣ်၈ခါအကျါတခါလၢတၢ်ထုးထီၣ်ပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီအကီၣ်ကးကရၢအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဘံးထိရံယါဘျီၣ်ဒိၣ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤခံက့လၢတၢ်ကိးအီၤလၢဟံၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဘျီၣ်ဒိၣ်ဟံၣ်လၥ် (The Legislative Assembly ) (Lower House)

ဘၣ်တၢ်တ့ကဲထီၣ်အီၤလၢကရၢဖိ ၈၈ ဂၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဖဲတၢ်မၤကဲထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီ,ဒီးကီၢ်စဲၣ်အကျိၣ်စ့တၢ်တိၥ်ကျဲၤန့ၣ်တၢ်ဆှၢခီအီၤန့ၣ်လီၤ. ကီၢ်စဲၣ်ကိတိၥ်ခိၣ်ကျၢၢ်, ပဒိၣ်အခိၣ်နၢ်တဂၤ, ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢဟံၣ်အံၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.

ဘျီၣ်ဒိၣ်ဟံၣ်ထး (The Legislative Council) (Upper House)

ဘၣ်တၢ်တ့ကဲထီၣ်အီၤလၢ ကရၢဖိ ၄၀ ဂၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဖဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢတၢ်ဆှၢခီဃီၤအီၤလၢဘျီၣ်ဒိၣ်ဟံၣ်လၥ်န့ၣ်တၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤအီၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢဘျီၣ်ဒိၣ်အပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်လၢဟံၣ်ခံဖျၢၣ်လၢၥ်အပူၤန့ၣ်အကါဒိၣ်၀ဲခီဖျိလၢအ၀ဲသ့ၣ်ခံဖုလၢၥ်အိၣ်ဒီးမူဒါအကါဒိၣ်လၢပဒိၣ်အတၢ်မၤတၢ်ဆၢတဲၥ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.  ဟံၣ်ခံဖျၢၣ်လၢၥ်ကလိၣ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိၥ်၀ဲတချုၤတၢ်မၤကဲထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီဒံးအခါန့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်ဂ့ၢ်အါထီၣ်အဂီၢ်, ကွၢ်ဘၣ်  Victorianဘံးထိရံယါအပှၥ်ယဲၤသန့တက့ၢ်..