House of Representatives (ဘျီၣ်ဒိၣ်ကရၢခၢၣ်စးတဖၣ်) န့ၣ်သူၣ်ထီၣ်အသးဒီး MPs လၢအကဲခၢၣ်စး၀ဲဒၣ် တၢ်ဒိးဃုထၢအလီၢ်အကျဲ ၁၅၁ ခါလၢအအိၣ်လၢအီးစတြ့လယါအပူၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဖး
အနီၢ်ဂံၢ်လၢတၢ်ဃုထၢအလီၢ်တခါစုာ်စုာ်အပူၤန့ၣ်ထဲသိးလိၥ်အသးဃၣ်ဃၣ်လီၤ. နဟ့ၣ်တၢ်ဖးဆူ MPs လၢအကကဲခၢၣ်စးလၢနတၢ်ဃုထၢအလီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အီးစထြ့လယါသူ၀ဲ တၢ်ဘၣ်သးတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအကျိၤအကျဲ
ဖဲ House of Representatives (ဘျီၣ်ဒိၣ်ကရၢခၢၣ်စးတဖၣ်) န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်၀ဲ လၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးဆူပှၤဒိးဃုထၢဖိတဂၤအလီၢ်,
နကဘၣ်ဟ့ၣ်ပှၤဒိးဃုထၢဖိအပတီၢ်
ဒ်နထံၣ်အ၀ဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်အဖီခိၣ်အိၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢဘျီၣ်ဒိၣ်အခၢၣ်စးအဂီၢ်တဖၣ်လိၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအါန့ၢ်ဒံး
၅၀ မျးကယၤလၢတၢ်ကဃုထၢဘၣ်အီၤအဂီၢ်လီၤ.
တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအဆိကတၢၢ်တဖၣ်(ပှၤဒိးဃုထၢ
အသးလၢနမၤနီၣ်အီၤနီၣ်ဂံၢ် ၁)တဖၣ်န့ၣ်တၢ်ကဂံၢ်ဆိအီၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဂၤမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖးအါန့ၢ်ဒံး၅၀ မျးကယၤန့ၣ်,
တၢ်ကဃုထၢထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်မ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖးအါန့ၢ်ဒံး ၅၀ မျးကယၤဘၣ်န့ၣ်, ပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢတၢ်ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖးအနီၣ်ဂံၢ်စှၤကတၢၢ်တဂၤတၢ်န့ၣ်တၢ်ကဘၣ်
ဒုးဟးထီၣ်ကွံၥ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢတၢ်ဘၣ်သးအီၤဒိၣ်ခံဂၤတဂၤ (ပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢတၢ်မၤနီၣ်အီၤဒ်နီၣ်ဂံၢ် ၂ တဂၤ) လၢပှၤလၢအဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖးတဖၣ်န့ၣ်တၢ်ကဘၣ်ဂံၢ်ဒွးဒုးပၣ်ဃုၥ်အီၤလၢအလီၢ်လီၤ. တၢ်အံၤတၢ်ဆဲးမၤအီၤတုၤပှၤဒိးဃုထၢအသးတဂၤတဂၤအိၣ်ဒီး
တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးခဲလၢၥ်ခဲဆ့အိၣ်၀ဲအစှၤကတၢၢ် ၅၀ မျးကယၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအကျိၤအကျဲလၢတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအါအဖီခိၣ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်၀ဲနမ့ၢ်
ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဆူပှၤလၢပှၤတဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤအါလၢ်ကဲၣ်ဆိး
တဂၤမ့တမ့ၢ်ပၣ်တံၣ်လၢအဆံးန့ၢ်အ၀ဲန့ၣ်တဖၣ်ဒ်ကမ့ၢ်နတၢ်ဘၣ်သးတၢအလီၢ်, ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်တနၢၤတၢ်ဘၣ်န့ၣ်, နတၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဖးန့ၣ်တၢ်ကဂံၢ်ဃုၥ်အီၤဆူတၢ်ဃုထၢထီၣ်နကရၢဖိအခၢၣ်စးန့ၣ်လီၤ.
ဖဲတၢ်ဃုထၢ၀ံၤတစု, ပၣ်တံၣ်တဖၣ်ကကွၢ်၀ဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဆူ'ပှၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအအါကတၢၢ်'တဖုလၢကနၢ်
ပၢၢ်တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢအကါဒိၣ်၀ဲလၢအတၢ်ဃုထၢအလီၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
အဒိ - ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးမ့ၢ်အိၣ်၀ဲအါဂၤလၢကထၢနုၥ်၀ဲနီၣ်ဂံၢ် ၁ ဖဲပၣ်တံၣ် (က) အကပၤ, ဘၣ်ဆၣ်ပၣ်တံၣ်(ခ) မ့ၢ်နၢၤတၢ်ဃုထၢအံၤ, MP အသီလၢပၣ်တံၣ်(ခ) ကသ့ၣ်ညါဒံး၀ဲလၢ
အ၀ဲသ့ၣ်အပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်ကသူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ကီလၢပၤတံၤ (က) ပၥ်ဖျါထီၣ်၀ဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ၀ံၤတစုတၢ်အံၤကမၢန့ၢ်ဆီၣ်ခံ၀ဲတၢ်ဆၢတဲၥ်တဖၣ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်မၤ၀ဲဖဲဘျီၣ်ဒိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ကီၢ်စဲၣ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ် Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်) အခၢၣ်စးအိၣ် တဆံခံဂၤဒီးဟီၣ်က၀ီၤဒိၣ်တဘ့ၣ်စုာ်စုာ် Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်) အခၢၣ်စးခံဂၤလီၤ.
ကီၢ်စဲၣ် Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်) ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢတၢ်ဆၢကတီၢ် ဃု-နံၣ်အတီၢ်ပူၤလီၤ. ဖဲတၢ်ဃုထၢဒ်အညီနုၢ်အသိးတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်, Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်) တ၀ၥ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်, အခီပညီမ့ၢ်၀ဲနမ့ၢ်အိၣ်လၢကီၢ်စဲၣ်အပူၤန့ၣ်နကဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ
Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်)ဃုဂၤန့ၣ်လီၤ. တဘျီတခီၣ်“double dissolution election” (ဘျီၣ်ဒိၣ်လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခဲလၢၥ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢဖှိၣ်အီၤ
ဒီး Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်)တဂၤလၢ်လၢ်တၢ်ကဃုထၢထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်, အခီပညီမ့ၢ်၀ဲနကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဆူ Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်)တဆံခံဂၤလၢၥ်အဂီၢ်လီၤ.လၢကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃး ဘျီၣ်ဒိၣ်လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤခဲလၢၥ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢဖှိၣ်အီၤအဂ့ၢ်န့ၣ်, လဲၤကွၢ်ဘၣ် AEC အပှၥ်ယဲၤန့ၣ်တက့ၢ်.
ဟီၣ်က၀ီၤဒိၣ်အ Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်) တဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤ
လၢသၢနံၣ်အတီၢ်ပူၤလီၤ. နမ့ၢ်အိၣ်လၢဟီၣ်က၀ီၤဒိၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ်, နကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ
Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်) ခံဂၤအဂီၢ်ဖဲတၢ်ဃုထၢတဘျီလၢ်လၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
အီးစထြ့လယါသူ၀ဲတၢ်ကဲခၢၣ်စးလၢအနီၢ်ဂံၢ်ဖိးမံအသနူ( proportional representation system)
လၢ Senate (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်)အပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်၀ဲလီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ပၥ်လီၤအီၤလၢပှၤဒိးဃု
ထၢအသးတဖၣ်ဒ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအနီၣ်ဂံၢ်လၢအဒိးန့ၢ်၀ဲအသိးန့ၣ်လီၤ. ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်လိၣ်ဘၣ်နီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်ပၥ်ပနီၣ်အီၤလၢတၢ်ဃု
ထၢတၢ်ဖးအဖီခိၣ်ဒ်သိးတၢ်ကဃုထၢထီၣ်အီၤကသ့အဂီၢ်လီၤ.
လၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢပှၤဒိးဃုထၢအသးထဲတဂၤအလီၢ်, နကဘၣ်ဟ့ၣ်ပှၤဒိးဃုထၢအသးမ့တမ့ၢ်ပၣ်တံၣ်တဖၣ်အတီၤပတီၢ်
ဒ်သိးနတူၢ်ဘၣ်တၢ်လၢအ၀ဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
နဟ့ၣ်တၢ်ဖး ဖဲပနိဘျၢအဖီခိၣ်
မ့တမ့ၢ်ပနိဘျၢအဖီလၥ်သ့၀ဲလီၤ. ကွၢ်ဘၣ်အဒိဒ်အဖီလၥ်အသိးတက့ၢ်
တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်ဂံၢ်ဒွးအီၤလၢ Senate (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်)တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်သဘံၣ်သဘုၣ်
၀ဲဒီးတၢ်ယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လီၤ.
တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးတဖၣ်လၢတၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤတၢတခါန့ၣ်
(ပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢနမၤနီၣ်အီၤနီၣ်ဂံၢ် ၁)ဘၣ်တၢ်ဂံၢ်ဒွးဆိကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဂၤလၢ်လၢ်လၢအဒိးန့ၢ်နီၣ်ဂံၢ်
လၢတၢ်ပၥ်ပနီၣ်အီၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးတဖၣ်အံၤအအိၣ်န့ၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဒိးန့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအါန့ၢ်ဒံးတၢ်ပၥ်ပနီၣ်အနီၣ်ဂံၢ် (တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢအအိၣ်ဘျဲၣ်အိၣ်စဲၢ်)န့ၣ်,
တၢ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးလၢတၢ်မၤနီၣ်အီၤဒ်နီၣ်ဂံၢ် ၂ )တဖၣ်န့ၣ်တၢ်ဟ့ၣ်
တၢ်ဖးခဲလၢၥ်တၢ်ကဂံၢ်ဒွးဃုၥ်အီၤ, ဘၣ်ဆၣ်လၢတၢ်မၤစှၤလီၤအနီၣ်ဂံၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးဃုထၢအသးအဂၤတဖၣ်ကတုၤထီၣ်ဘး၀ဲတၢ်ပၥ်ပနီၣ်
အနီၣ်ဂံၢ်လၢအ၀ဲအံၤဒီးတၢ်ကဃုထၢဃုၥ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
Senators (ပၢပြၢးပှၤကူၣ်လိာ်တၢ်အထီတဖၣ်)အလီၢ်တၢ်လီၢ်တဖၣ်မ့ၢ်အိၣ်လီၤတဲၥ်ဒံးလၢတၢ်တမၤပှဲၤဘၣ်အီၤဒံး
ဖဲတၢ်မၤအကျိၤအကျဲအံၤ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢတၢ်ဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖးအနီၣ်ဂံၢ်အစှၤကတၢၢ်
တဂၤန့ၣ်တၢ်ကမၢအဟးထီၣ်ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အတၢ်ဖးအနီၣ်ဂံၢ်တဖၣ်တၢ်ကနီၤဟ့ၣ်လီၤက့ၤအီၤဆူ
ပှၤဒိးဃုထၢသးအဂၤတဖၣ်အအိၣ်ဒိးသနၤ့ထီၣ်အသးလၢပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖိအတၢ်ဘၣ်သးအဒိၣ်ကတၢၢ်
အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးဃုထၢအသးမ့ၢ်မၤန့ၢ်၀ဲအနီၣ်ဂံၢ်လၢပဒိၣ်ပၥ်လီၤ၀ဲအအါကတၢၢ်ခီဖျိတၢ်မၤအကျိၤအကျဲအံၤသၢပျၢၤ တၢ်ကဃုထၢထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဒိးဃုထၢအသးမ့ၢ်ဒိးန့ၢ်အါထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖး
အနီၣ်ဂံၢ်ဆူညါတဖၣ်န့ၣ်, ပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖိအတၢ်ဃုထၢလၢအဘၣ်သး၀ဲဒိၣ်ကတၢၢ်
လၢခံတခါန့ၣ်တၢ်ကဆှၢခီဃီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အံၤကဆဲးမၤအသးတုၤပှၤဒိးဃုထၢအသးကအိၣ်လၢလီၣ်၀ဲ
လၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအအါကတၢၢ်ဒ်ပဒိၣ်ပၥ်ပနီၣ်၀ဲအသိးဒ်တၢ်လိၣ်ဘၣ်အီၤ
လၢတၢ်ဃုထၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကျိၤကျဲလၢခၢၣ်စးအတၢ်မၤဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါအံၤပျဲ၀ဲပၣ်တံၣ်ကရူၢ်အဆံးအဖုတဖၣ်အကလုၢ်
လၢတၢ်မၤတၢ်ဆၢတဲၥ်အဂီၢ်ဖဲအီးစထြ့လယါအပူၤအံၤန့ၣ်လီၤ.
နဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်အီၤသ့ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂံၢ်ဒွး၀ဲ Senate (ဟံၣ်ထး) အတၢ်ဟ့ၣ်ခိၣ်ဖးသ့
၀ဲဖဲအံၤလီၤ.
တၢ်မၤလိထီၣ်သးလၢတၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်
နမၤလိထီၣ်နသးလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဆူ House of Representatives (ဘျီၣ်ဒိၣ်ကရၢခၢၣ်စးတဖၣ်) ဒီး Senate (ဘျီၣ်ဒိၣ်ထး) ခီဖျိလီကျိၤခိၣ်အပူၤသ့ဖဲ AEC အပှၥ်ယဲၤအပူၤန့ၣ်လီၤ.
