နကဃုတၢတၢ်ဖးလၢကရၢဖိလၢအကဲခၢၣ်စးလၢတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအလီၢ်ဖဲနအိၣ်တၢ်လီၢ်န့ၣ်လီၤ. ၈၈ဂၤအကျါတဂၤဖဲဘံးထိရံယါအပူၤ.
တၢ်ဃုထၢန့ၣ်တၢ်ဆၢတဲၥ်အီၤခီဖျိကျိၤသနူလၢတၢ်ကိးအီၤလၢတၢ်ဘၣ်သးအတၢ်ဂံၢ်ဒွးနီၣ်ဂံၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဃုထၢတၢ်ဖးဖိတဖၣ်ဟ့ၣ်၀ဲပှၤဒိးဃုထၢအသးတဖၣ်အပတီၢ်လၢအဘၣ်သး၀ဲအဒိၣ်ကတၢၢ်တဂၤ(တၢ်ဃုထၢအခီၣ်ထံးကတၢၢ်)တုၤလီၤလၢအဘၣ်သး၀ဲအစှၤကတၢၢ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ကန့ၢ်တၢ်ဃုထၢအဂီၢ်, ပှၤဒိးဃုထၢသးတဂၤအံၤပှၤလၢအဟ့ၣ်တၢ်ဖးအါတက့ၢ်ကဘၣ်ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤဖဲတၢ်ထုးကွံာ်ခၢၣ်စးလၢအဂၤခဲလၢာ်၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢတၢ်ဘၣ်သးအကျိၤသနူအခီပညီမ့ၢ်၀ဲနမ့ၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢပှၤဘၣ်သးအီၤစှၤတဂၤမ့တမ့ၢ်ပၤတံၤလၢအစှၤတဖုဒ်အမ့ၢ်ပှၤလၢနဘၣ်သးအဒိၣ်ကတၢၢ်, ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်တနၢၤတၢ်ဘၣ်န့ၣ်, နတၢ်ဖးန့ၣ်တၢ်ကဂံၢ်ဒွးဒံးအီၤလၢတၢ်ဒုးပၥ်ဃုၥ်၀ဲဆူတၢ်ဃုထၢကရၢဖိတဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအကျိၤအကျဲလၢတၢ်ဘၣ်သးအီၤဖဲတၢ်ဂီၤအလိၤအံၤတက့ၢ်.
လၢကဃုထၢတၢ်ဖးလၢလံၥ်တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအဆံးလၢဟံၣ်လၥ်ခီအဂီၢ်န့ၣ်, နလိၣ်ဟ့ၣ်အနီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်ဒၢအပူၤကိးဖျၢၣ်ဒဲးဒ်နတၢ်ဃုထၢအိၣ်၀ဲအဖီခိၣ်အသိးလီၤ.
၁. ကွဲးဘၣ်နီၣ်ဂံၢ် ၁ လၢတၢ်အဒၢအပူၤဖဲပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢနတၢ်ဃုထၢတၢတခါအမံၤအကပၤန့ၣ်တက့ၢ်
၂. နမ့ၢ်ဆဲးမၤတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးဒံးတခီ, ကွဲးလီၤနီၣ်ဂံၢ် ၂ လၢတၢ်အဒၢအပူၤဖဲပှၤဒိးဃုထၢအသးအမံၤအကပၤလၢအမ့ၢ်တၢ်ဃုထၢခံခါတခါအသိးတက့ၢ်.
၃. ဆဲးကွဲးလီၤနီၢ်ဂံၢ် ၃, ၄, ၅ ဒီးဆူညါတုၤလီၤလၢနကွဲးလီၤနီၢ်ဂံၢ်လၢတၢ်ဒၢ အစှၤကတၢၢ် ၅ ဒၢအလိၤအခါန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်ဃုထၢန့ၣ်တၢ်ဆၢတဲၥ်အီၤခီဖျိကျိၤသနူတခါလၢတၢ်ကိးအီၤလၢခၢၣ်စးလၢအနီၣ်ဂံၢ်ကြၢးဘၣ်လိၥ်သး န့ၣ်လီၤ. နကဘၣ်ဃုထၢထီၣ်တၢ်ဖးလၢကရၢဖိ ၅ ဂၤလၢလီၢ်က၀ီၤလၢနအိၣ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢကဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤအဂီၢ်, ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဂၤကဘၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်နီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်ပၥ်လီၤအီၤလၢတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢလီၢ်က၀ီၤအပူၤ, နီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်ပၥ်လီၤအီၤအံၤတၢ်ကိးအီၤလၢနီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်နီၤလီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.
ပှၤဒိးဃုထၢအသးတဂၤမ့ၢ်မၤန့ၢ်နီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်နီၤဟ့ၣ်လီၤအီၤမ့တမ့ၢ်မ့ၢ်န့ၢ်၀ဲအါန့ၣ်, တၢ်ကဃုထၢထီၣ်အ၀ဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်မ့ၢ်တတုၤထီၣ်ထီၣ်ဘး၀ဲနီၣ်ဂံၢ်လၢတၢ်နီၤဟ့ၣ်လီၤအီၤဖဲတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢတၢ်ဘၣ်သးလၢတၢ်နီၤဟ့ၣ်လီၤလၢပှၤဒိးဃုထၢအသးလၢတၢ်ဘၣ်သးအီၤစှၤတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးန့ၣ်တၢ်ကထုးထီၣ်ကွံၥ်အီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအကျိၤသနူအံၤတၢ်ဆဲးမၤဒံးအီၤတုၤတၢ်လီၢ်လၢအလီၤဟိအလီၢ်တၢ်မၤပှဲၤအီၤခဲလၢၥ်တစုလီၤ.
ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃး ခၢၣ်စးအနီၣ်ဂံၢ်လၢအကြၢးဘၣ်လိၥ်သးဖဲတၢ်ဂီၤအံၤအလိၤတက့ၢ်.
နဃုထၢတၢ်ဖးဖဲပနိဘျၢအဖီခိၣ်မ့တမ့ၢ်ပနိဘျၢအဖီလၥ်သ့၀ဲဘၣ်ဆၣ်တဘၣ်မ့ၢ်ခံခါလၢၥ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်ဃုထၢလၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢပနိဘျၢအဖီခိၣ်န့ၣ်-
နမ့ၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢပနိဘျၢအဖီခိၣ်န့ၣ်, နတၢ်ဘၣ်သးန့ၣ်တၢ်ကဆၢတဲၥ်အီၤလၢကရူၢ်တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအလဲးမး(တဖၣ်)လၢတၢ်ဆဲးလီၤအမံၤလၢကရူၢ်တဖၣ်လၢနဃုထၢအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအလဲးမးအံၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ပၥ်ဖျါလၢကရူၢ်တဖုစုၥ်စုၥ်ဟ့ၣ်တၢ်ဘၣ်သးဆူပှၤဒိးဃုထၢအသးအဂၤတဖၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကရူၢ်တဖုန့ၣ်ကဘၣ်ဆဲးလီၤ၀ဲကရူၢ်တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလဲးမးတခါဘၣ်ဆၣ်ဆဲးလီၤ၀ဲပၢၢ်တုၤလၢကရူၢ်တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလဲးမး ၃ ခါသ့၀ဲလီၤ.
နမ့ၢ်ဃုထၢလၢကဃုထၢတၢ်ဖးဖဲပနိဘျၢအဖီလၥ်န့ၣ်-
နဆဲးကွဲးလီၤပှၤဒိးဃုထၢအသးနီၣ်ဂံၢ်အါန့ၢ် ၁၅ ဂၤသ့၀ဲ, ဘၣ်ဆၣ်ဒ်သိးတၢ်ဂံၢ်ဒွးနတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးအနီၣ်ဂံၢ်ကသ့အဂီၢ်, နကဘၣ်ကွဲးလီၤနီၣ်ဂံၢ်အစှၤကတၢၢ်၁၇ဖျၢၣ်လၢတၢ်ဒၢတဖၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ခီဖျိတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢပနိဘျၢအဖီလၥ်န့ၣ်, နဆၢတဲၥ်နတၢ်ဘၣ်သးလိၤလိၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးစးခိအက့လၢတၢ်တမၤပှဲၤအီၤဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါ၀ဲဘၣ်န့ၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤလၢတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢတမ့ၢ်တၢ်ပၥ်ပနီၣ်အီၤလၢပဒိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးလၢတၢ်တပၥ်ပနီၣ်အီၤလၢပဒိၣ်တဖၣ်တၢ်ကဂံၢ်ဒွးဃုၥ်အီၤလၢတၢ်ဃုထၢအစၢအကျါတသ့၀ဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးစးခိအက့န့ၣ်တၢ်ဆိမိၣ်အီၤလၢတမ့ၢ်တၢ်ပၥ်ပနီၣ်အီၤလၢပဒိၣ်သ့ခီဖျိဖဲပှၤတဂၤလၢ်လၢ်
နမ့ၢ်မၤကမၣ်ဘၣ်ဖုးနတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးစးခိအက့န့ၣ်တလိၣ်ဘၣ်. နတိၤသံအီၤဒီးကွဲးလီၤအနီၣ်ဂံၢ်လၢအဘၣ်ဖဲတၢ်ဒၢအကပၤန့ၣ်သ့၀ဲလီၤ.
ဖဲနမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢအမ့ၢ် ဘံးထိရံယါတၢ်ဃုထၢအခီၣ်မံးရှၢၣ် (VEC) နၢ်ပၢၢ်နတၢ်ဘှီဘၣ်က့ၤတၢ်တဖၣ်မ့ၢ်တသ့ဘၣ်န့ၣ်,နဆှၢကဒါက့ၤနလံာ်တၢ်ဖးအက့ဆူတၢ်ဃုထၢအပှၤမၤတၢ်ဖိဒီးဃ့န့ၢ်လံာ်က့အသီတဘ့ၣ်သ့လီၤ.
နမ့ၢ်မၤဟးဂီၤမ့တမ့ၢ်ဖှီညၥ်ဘၣ်နတၢ်ဃုထၢစးခိအက့န့ၣ်, နက့ၤဟ့ၣ်ကဒါက့ၤအီၤဆူတၢ်ဃုထၢအပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါအအခိၣ်ဒီးဃ့က့ၤအသီတဘ့ၣ်သ့၀ဲလီၤ.
နဃ့စ့ၢ်ကီးတၢ်မၤစၢၤလၢကမၤပှဲၤနတၢ်ဃုထၢစးခိအက့န့ၣ်သ့လီၤ.
မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢကသ့ၣ်ညါဘၣ်ထဲဒၣ်နၤတဂၤဧိၤဆၢတဲၥ်၀ဲသ့လၢကဘၣ်ဃုထၢမတၤတဂၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤအဂၤတဖၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးနၤလၢကဘၣ်ဃုထၢမတၤသ့၀ဲဘၣ်ဆၣ်အ၀ဲသ့ၣ်မၢဆူၣ်နၤတၢ်လၢအအဲၣ်ဒိးမၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်တသ့ဘၣ်. ဖဲတၢ်ကသမံသမိးနမံၤဖဲမံၤသၣ်စရီအပူၤတချုးနမၤတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးဒံးအခါ, နတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးန့ၣ်တၢ်တမၤဖျါမံၤသၣ်ဘၣ်ဒီးခူသူၣ်၀ဲဖဲနမၤအီၤ၀ံၤအခါန့ၣ်လီၤ.
မ့ၢ်ဒၣ်နတၢ်ဃုထၢဒၣ်နဲဖဲနမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးတဲဘၣ်ပှၤအဂၤလၢနဟ့ၣ်အီၤတၢ်ဖးတဂၤန့ၣ်လီၤ, မတၤမးမၢဆူၣ်နၤတသ့၀ဲဘၣ်, ပဒိၣ်အပှၤဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ဒၣ်လဲၥ်မၢဆူၣ်နၤတသ့၀ဲဘၣ်လီၤ. နမ့ၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢတပူၤဖျဲးလၢနဂီၢ်မ့တမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးနၤန့ၣ်, တမ့ၢ်တၢ်ထီဒါတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢကလံၣ်ကလီဘၣ်ဃးပှၤလၢနဃုထၢတၢ်ဖးလၢအဂီၢ်တဂၤဒီးမတၤမးကဃုထံၣ်အီၤကသ့၀ဲဘၣ်ခီဖျိနတၢ်ဃုထၢတၢ်ဖးန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်ခူသူၣ်အဃိလီၤ.
