ပှၤဃုထၢတၢ်ဖးဖိလၢအအိၣ်ဖဲ ACT အပူၤ, NT ဒီ’အီးစထြ့လယါအလီၢ်က၀ီၤလၢအပၢလီၤအသးတဖၣ်ဘၣ်တၢ်ဂံၢ်ဒွးအီၤပၣ်ဃုၥ်၀ဲဖဲထံကီၢ်အပှၤနီၣ်ဂံၢ်အအါကတၢၢ်အပူၤဧိၤန့ၣ်လီၤ.
ဖဲ’ပှၤနီၣ်ဂံၢ်အအါကတၢၢ်ခံစး’မ့ၢ်တပှဲၤထီၣ်၀ဲဘၣ်န့ၣ်,တၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်သးတခါအံၤ
ဆီတလဲအီးစထြ့လယါတၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်တသ့ဘၣ်.
ဆဲးလီၤမံၤလၢတၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်
လၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢကမျၢၢ်တၢ်ဃုထၢဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်သးတခါအဂီၢ်,, နမံၤကဘၣ်အိၣ်၀ဲဖဲ AEC အပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖိအမံၤစရီအပူၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤတၢ်ကိးအီၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအမံၤသၣ်စရီန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ဆဲးလီၤဘၣ်နမံၤလၢအပူၤကွံၥ်လံတခီ, နမံၤကအိၣ်ပာ်လံလၢတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအမံၤစရီလၢတၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်သးတခါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ကျိၤကျဲလၢတၢ်ဆဲးလီၤမံၤလၢကဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖဲတၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်သးလၢတၢ်ကဆီတလဲထံကီၢ်တၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီဒ်တၢ်ဆဲးလီၤမံၤလၢကီၢ်စဲၣ်မ့တမ့ၢ်ကီၢ်စၢဖှိၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ. မၤလိဘၣ်ဃးကဘၣ်ဆဲးလီၤမံၤဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်ဖဲအံၤ-https://harmonyvotes.org.au/how-to-enrol/federal/
တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအကျိၤအကျဲ
ဖဲနဟဲတုၤဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်
ဖဲနဟဲတုၤဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအလီၢ်န့ၣ်, ပှၤမၤစၢၤတၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးတဖၣ်ကဃုကွၢ်နမံၤလၢပှၤဟ့ၣ်တၢ်ဖးဖိအမံၤစရီအပူၤဒီးကမၤစၢၤနၤန့ၣ်လီၤ. လၢကမၤစၢၤဃုနမံၤလၢစရီအပူၤအဂီၢ်, တၢ်ကသံကွၢ်နၤတၢ်သံကွၢ်စှၤဖျၢၣ်-
- နမံၤအလၢအပှဲၤမ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. (တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်၀ဲနမံၤအခီၣ်ထံးဒီးမံၤလီၤစၢၤ, မ့တမ့ၢ် န’ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအမံၤ’န့ၣ်လီၤ.)
တၢ်နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်လၢမံၤလီၤစၢၤဒီးမံၤခီၣ်ထံး/တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤကအိၣ်သ့သ့ၣ်သ့ၣ်လီၤ. ဖဲနမ့ၢ်ဆိမိၣ်လၢတၢ်အိၣ်သးအါလၢနမံၤတၢ်ဃုအီၤမ့ၢ်တဘၣ်ဘၣ်န့ၣ်, ဟ့ၣ်ကူၣ်ပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်လၢအကွၢ်ဃုခိၣ်ခံက့ၤနတၢ်လီၤစၢၤဒီးမံၤခီၣ်ထံးဖဲအကွၢ်ဃုနမံၤလၢစရီလၢတၢ်ကွဲးနီၣ်ပာ်ပနီဃာ်အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဖဲနမံၤန့ၣ်တၢ်ဃုအီၤလၢစရီအပူၤမ့ၢ်တဘၣ်ဒံးန့ၣ်, နဟ့ၣ်တၢ်ဖးသ့ဒံး၀ဲလီၤ. ပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်ကတဲဘၣ်နၤလၢကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
- နအိၣ်ဖဲလဲၣ်. (တၢ်အံၤအခီပညီမ့ၢ်၀ဲနလီၢ်အိၣ်ဆိးထံးလၢနဟ့ၣ်ထီၣ်ဖဲနဆဲးလီၤမံၤလၢတၢ်ကဟ့ၣ်တၢ်ဖးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ).
- မ့ၢ်နဟ့ၣ်ဘၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်သးတခါအံၤအဂီၢ်လံဧါ.(တၢ်အံၤတၢ်သံကွၢ်အီၤခီဖျိတၢ်ဟ့ၣ် တၢ်ဖးဖဲတၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်အတၢ်ဘၣ်သးလၢ
တၢ်ကဆီတလဲထံကီၢ်တၢ်ဘျၢသဲစးမိၢ်ပူၤအပူၤအံၤသ့ထဲတဘျီဧိၤအဃိလီၤ.
တုၤတၢ်ထံၣ်န့ၣ်နမံၤလၢစရီအပူၤလံတစုဒီးနမံၤန့ၣ်တၢ်တိၤနီၣ်အီၤ၀ံၤ, တၢ်ကဟ့ၣ်လီၤနၤဒီးတၢ်ဖးအစးခိအက့တဖၣ်ဃုၥ်ဒီးတၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်တၢ်ဘၣ်သးအဂီၢ်တၢ်သံကွၢ်တဖၣ်ကအိၣ်လၢအလိၤန့ၣ်လီၤ.
ကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးဒ်လဲၣ်
ဖဲနတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢတၢ်ဟံးန့ၢ်ကမျၢၢ်တၢ်ဘၣ်သးလၢတၢ်ကဆီတလဲဘၣ်သးထံကီၢ်တၢ်ဘျၢသဲစးခိၣ်သ့ၣ်အဂီၢ်အခါ, ဖဲနမ့ၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိၥ်၀ဲတၢ်ဆီတလဲတခါအံၤတခီနကွဲးလီၤ’မ့ၢ်’, နမ့ၢ်တအၢၣ်လီၤတူၢ်လိၥ်တၢ်ဆီတလဲတခါအံၤတခီနကွဲးလီၤ ‘တမ့ၢ်ဘၣ်’ လၢတၢ်ဖးအစးခိအလိၤန့ၣ်သ့လီၤ.
နကၠီးလိကွဲးလီၤနတၢ်ဖးလၢ AEC အပှၥ်ယဲၤအပူၤသ့ဖဲ-https://www.aec.gov.au/voting/how_to_vote/practice/practice-referendum.htm
တုၤနကွဲးလီၤနတၢ်စံးဆၢလၢတၢ်သံကွၢ်ဖဲတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးအစးခိက့အလိၤ၀ံၤအခါ, နကထၢနုၥ်လီၤစးခိက့န့ၣ်ဆူတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးတလါအဒၢပူၤန့ၣ်လီၤ. တလါအဒၢအံၤကအိၣ်ဒီးတၢ်ဖးအလံာ်က့တဖၣ်တုၤလီၤလၢ AEC န့ၣ်အိၣ်ကတီၤအသးလၢကဂံၢ်ဒွး၀ဲတစုလီၤ.